Internet platformlarına nasıl web dizisi yazabilirsiniz? Dizi yazmanın temel kuralları? Senaryo yazmadan önce neleri dikkate almalısınız? Yazmak ile ilgili sorularınıza yanıtlar yazımızda saklı… (09.01.2024)

---

Film izlemeyi sevenleriniz bu konuda teknolojinin nasıl hızla geliştiğini ve değiştiğini çok iyi bilir. Özellikle X kuşağı… Akşam TV programlarında pek bir şey olmaz film seçerdik video kaset (manyetik teypler) kiralayan küçük dükkânlardan. Daha sonra teknoloji yerinde durmadı ve görüntüler CD, DVD türünde iki farklı türde disklere girmeye başladı. Bunları da çoğunlukla satın almaya başladık kitap mağazalarından. Tabii bu yüzden eski teknoloji cihazlarımızı çöpe attık, CD DVD okuyucu cihazları aldık yerlerine.

Dünyada 1990’ların sonlarında webTV dizileri denen kavram ortaya çıktığı zaman bizde internet yeni yeni gelişiyordu. İlk akademik olmayan internet ağı projesi ODTU ve TUBITAK tarafından başlatılmış bu iki kurum üzerinden dünyaya açılmıştık (12 Nisan 1993).

Önce Dial Up kablolu modemlerin yerini wifi cihazlar, bilgisayar açılır açılmaz ona bağlanan (yazılım + donanım gelişimi sonucu) modemler hayatımızda yerini aldı. Gittikçe gelişti hızlandı ve internet üzerinden film izleyebilir hale geldik.

İnternet film izlemek için Sinemalar ve televizyon kanallarından sonra üçüncü büyük mecra olarak yerini aldı. Zira kaset ve disk dönemi kesin bir şekilde sona ermişti. İnternet birçok olanağıyla girdi hayatımıza. Web Radyo, Web TV, Web Siteleri gibi kavramlar hayatımıza girdi. Bu işin profesyonel sayısı bir anda katlandı. Artık birçok kişi kendi yazılarını kişisel web siteleri ya da blog hesaplar aracılığı ile yayımlayabiliyor. Durum daha düşük bütçeli kısa ve uzun metraj film çekimine ve bunları internet üzerinden çalışan platformlarda yayımlamaya kadar gelmiş durumda.

Yani sonuç olarak neden biz de kendi TV şovumuzu yazmayalım diyebiliyoruz bunca gelişmenin ardından. Birçok yazar TV hayallerini bir web dizisi olarak gerçeğe dönüştürmek için internete akın ediyor. Bir web dizisi yazmak, yalnızca yazdıklarınızı kitlelere ulaştırmanın etkili bir yolu olmakla kalmaz, aynı zamanda mesleğinizi geliştirmek ve hatta belki de kariyerinizi ilerletmek için bir araç da olabilir.

Peki. bir web dizisi yazmakla geleneksel TV yazmak arasındaki fark nedir? Aşağıda web dizisi yazmaya karşı geleneksel TV'ye ve dijital çağda yazmanın ne anlama geldiğine bakalım.

 

Seyirci

Pazarlama, hedef kitleyi çekmek ve markanızı oluşturmak söz konusu olduğunda her şeydir. Bu nedenle, hedeflediğiniz izleyici için ne tür içerik ve hikayeler yazmanız gerektiği de dahil olmak üzere, geleneksel TV ile web dizileri arasındaki fark söz konusu olduğunda kimin neyi, nerede izlediğini bilmek önemlidir.

 

Geleneksel TV'yi Kimler İzliyor?

Belirli bir izleyici kitlesinin ilgisini çekecek materyaller yazmaya gelince, geleneksel TV yaş ve cinsiyet arasındaki aralığı yönetme eğilimindedir. Bununla birlikte, televizyon yayını genellikle orta yaşın 50 olduğu bildirilen daha yaşlı bir neslin ilgisini çekmektedir. Bu izleyiciler Boomers (biraz kaba bir terim, bize bunu layık gören de Y ve Z kuşağıdır. Moruk demek kısacası ama bilmezler ki içlerinde ne boomer’lar var teknolojide kendilerine taş çıkartabilecek) ve X kuşağıdır. Internet yayın şirketleri aynı zamanda yukarıdaki demografik gruba da hitap etse de, hem Y kuşağı hem de Z kuşağı arasında daha popüler olma eğilimindedirler. Diğer bir deyişle gençler interneti daha fazla sahipleniyorlar.

 

Web Dizilerini Kimler İzliyor?

İşte burası gençliğin hakim olduğu yer. Z Kuşağı ve Alfa Kuşağının (2010 ile 2024 arasında doğanlar), YouTube'da ve TikTok ve Instagram reels gibi diğer internet kaynaklarında içerikleri çok daha tutarlı bir şekilde izlediklerini biliyoruz. Aslında kısa videolar genellikle eğlenceyi izlemenin tercih edilen bir yoludur. Bir web dizisi yazıyorsanız, muhtemelen daha genç bir izleyici kitlesi için yazmalısınız.

 

Hikaye Motoru

Arabanızın motoru gibi, TV şovunuzun hikaye motoru da onu mümkün olan her şekilde (olay örgüsü, karakter ve temalar) ilerletir ve birden fazla olay örgüsü ve bölüm sunmayı vaat eder.

 

Geleneksel TV Hikâye Motoru

Geçmişte ve günümüzde yıllardır “yayında olan” pek çok dizi var. Geleneksel düşünce, gösteriniz ne kadar uzun sürerse, ilgili tüm taraflar için o kadar başarılı olacağı yönündedir. Bu nedenle birçok ağ yöneticisi, programınızın önemli bir taslağı olan bir dizi kuralı içeren ana kitaba ihtiyaç duyar. Bir dizi kitabı yalnızca şovunuzun ve oturumunuzun tek sayfalık bir sunumunu, hikaye motorunu, karakter dökümlerini ve pilot senaryoyu içermez, aynı zamanda gelecek sezonların ana hatlarını ve bu bölümlerin nasıl görüneceğini de içerir. Tipik olarak, birden fazla sezonla yeşil ışık yakılan şovlarda, dizinin konusu değişmese (veya değişmemeli) bile çeşitli yazarların gelip gittiği görülecektir. Çoğu sezonda yılda en az altı ila 22 bölüm üretilir.

 

Web Dizisi Hikâye Motoru

Bir web dizisi genellikle kapalı bir hikayedir; genellikle sezon başına sekiz ila 10 bölüm vardır ve eğer varsa, çok fazla sezon eklenmez. Bu, bir web dizisinin güçlü bir hikaye motoruna ihtiyaç duymadığı anlamına gelmez, ancak bu vurgu serinin uzun ömürlülüğüne yönelik değildir, bu da her sezon için endişelenmenize gerek olmadığı anlamına gelir. Hikaye motorları genellikle her sezonun gidişatının yanı sıra serinizin başlangıç ​​noktasını da tanımlar; bu nedenle yalnızca bir veya iki sezon sürecek bir web dizisi oluşturuyorsanız hikaye motoru için endişelenmenize gerek yok, bunun için anlatmak istediğiniz hikayeyi nasıl anlatmak istiyorsanız öyle yaratmaya odaklanın.

 

Biçim (Format)

Karakter, olay örgüsü ve çatışmanın yanı sıra hikaye yapısı da hem geleneksel TV dizilerinde hem de web dizilerinde hikaye anlatımının ayrılmaz bir parçasıdır, ancak bunların uygulanma şekli farklıdır.

 

Geleneksel TV Formatı

İster yayın için ister yayın platformu için yazıyor olun, geleneksel TV'de senaryolarınız daha uzun olacaktır. Tipik 30 dakikalık sitcom'ların senaryoları 25 ila 40 sayfa uzunluğunda olacakken dramaların uzunluğu, gösteriye (ve yazara) bağlı olarak 45 ila 65 sayfa arasında olacaktır. Televizyon yayıncılığı tarafından üretilen senaryolarda reklamlar için gereken sahne araları bulunurken, yayıncılara yönelik programlar buna gerek duymaz. Bununla birlikte, tüm senaryolar bir tür üç perdelik yapıyı takip edecek ve ayrıca A, B ve C hikayelerini içerecektir. Bu, A-hikayesinin bölümün ana hikayesi olduğu, B-hikayesinin ise A-hikayesine paralel gittiği ve hatta A-hikayesiyle kesişebileceği ve C-hikayesinin genellikle daha kısa ve daha az kritik olduğu ve bir sitcom'da tipik olarak şu anlama geldiği anlamına gelir: "eğlenceli" bir hikaye.

 

Web Dizisinin Formatı

Web dizilerinin bölümleri geleneksel TV dizilerine göre daha kısa olmalıdır. Web dizisi senaryoları genellikle beş sayfadan elli sayfaya kadar değişir, ancak bu senaryoların çoğu yirmi sayfa ve altındadır. Daha sıkı bir web bölümü (beş dakika veya daha kısa süren bir senaryo) yazıyorsanız senaryonuz kısa olacaktır, bu nedenle bunu bir skeç olarak düşünmek en iyisi olabilir. Temel olarak minimum karakter, tek merkezi konum ve minimum üretim yeterlidir. Ancak hikâye yapısı geleneksel televizyondakiyle aynı olacak. Sadece tek bir çatışma alanına odaklanırken hikâyenin üç perdelik net bir yapısına sahip olmanız iyidir. Genellikle herhangi bir B veya C grafiği olmayacaktır.

Size olay akışı ile ciddi bir çalışma yapmanızı öneririm. Bu senaryoda kolay ilerlemek için iyi bir yoldur. Konuyu olay akışı üzerinden kurgular ve sadece orada değişikliklerle oynarsınız. Diyaloglara karar verince geçmeniz işinizi büyük ölçüde kolaylaştırır. Dizi yazarken uzun dönemli düşünmek kolay değildir. Önünüze çok fazla sorun çıkacaktır. Oysa web TV dizilerini hem bölüm olarak hem de toplam konu olarak kısa tutabilirsiniz.

Formatla ilgili başka bir öneriyi, Video Game Lisesi (Video Game High School) senaryosundan ödünç alabiliriz. Örneğin senaryonun tamamı 114 sayfa, ancak bir film olarak oynatmak yerine 9 bölüme ayrılmış ve senaryonun tamamı gösterinin tüm sezonunu oluşturmuştur.

Bu sadece yabancı film örneklerinden değil yerli çalışmalardan da yapılabilir elbet. Beğenilen web tv dizilerinden “Şahsiyet” örnek bir çalışma olabilir. Diğer örnekler “Fringe” olabilir. Böyle diziler izleyiciyi ekran başına bağlayan türdendir. İzleyicide bir sonraki bölümü izleme isteği uyandırır,  çünkü bir önceki bölümün içinde ya da sonunda bir sonraki bölüme dair ipuçları barındırır. Kısa süreli bir çalışma olduğundan daha derli toplu daha akılda kalıcı olur. Konu dağılmaz, diyaloglar anlamsız ve uzun değildir. Aksiyon ve detaylar her zaman konuya yöneliktir.

 

Levent Aslan

09.01.2024