VERİ

Sadece ekonomi ya da finans alanında değil, her konuda, elde edilen (ölçümlenerek, araştırılarak, deneysel olarak) rakamlarla ya da diğer sembollerle ifade edilen gerçeklerdir. Ham veri olarak tabir edilen gerçekler ise üzerinde hiç bir işlem yapılmamış bilgiler olarak da ifade edilebilir. Örneğin belirli bir yerleşim yerinde yaşayan hane halkının aylık gıda tüketim harcamaları  adı altında toplanan bilgiler veridir.

VERİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Ekonomik alanda kullanılan veriler iki türlü kullanılmaktadır. Zaman tabanlı veriler,  Oransal veriler. Zamansal verileri zaman serisi olarak da ifade edebiliriz. Oransal verieri yatay kesit verisi olarak da nitelendirebiliriz.  Her iki verinin bir arada gösterilmiş haline de karma veri denir.

Zaman Serisi

Zaman serisi dediğimiz grafikte verinin zaman içinde nasıl değişim gösterdiğini görürüz. Örneğin 2000 yılından 2023 yılına kadar olan işssizlik verileri veya enflasyon oranları, veya nüfus sayımı zaman serisi verileridir. Ekonomide kullanılan zaman serilerinde dikey eksende herhangi bir bir veri yatay eksende ise mutlaka zaman bilgisi yer almaktadır.

Doğal olarak zaman verileri yıllar olabileceği gibi aylar, haftalar, çeyrek yıllar olabilir. İşssizlik, faiz, ithalat, ihracat gibi temel makroekonomik veriler bir çok ülke kurumları tarafından zaman serisi verileri olarak yayınlanır.

Yatay Kesit Verileri

Bir ekonomik değişkenin değişik gruplar ya da bireyler arasında nasıl farklılık gösterdiğini ortaya koyan verilerdir. Elbette belirli bir zaman dilimine gore. Zaman olmazsa verilerin anlamı olmayacağı aşikardır.

Yatay kesit verileri kolay anlaşılabilmesi için genellikle diyagram yoluyla gösterilir. Örneğin toplumu zenginlik yoksulluk durumuna göre beş eşit parçaya bölersek bu payların her biri %20’lik dilimleri gösterir.  Yani toplam geliri 100 kabul ederek bu beş grubun da gelirden aldığı paya göre, en fakir %20 den en zengin %20’ye doğru sıralayabiliriz.

Bu elde ettiğimiz grupların o yılki toplam gelirden ne kadar pay aldığını grafiksel olarak şöyle gösterebiliriz.

Oransal olarak çalışılan verilerde dikkat edilmesi gereken verilerin toplamının 100 e ya da (yüzde ile simgelendiği zaman 1’e) denk gelmesidir. Aksi halde işlemlerde ya da verilerde eksiklik ya da hata söz konusudur.

Yukarıdaki pie graphic (pie-chart) ya da pay-diyagramı yorumlarsak eğer;

Türkiye’nin en zengin %20’lik kesimin ülke toplam gelirinin %46,7 sini elde etmekte olduğunu en yoksul %20’lik kesimin  gelirden paynın sadece %6,15 olduğunu ifade edebiliriz.